dr hab. Wojciech Grudziński, prof. UMCS
Instytut Fizyki UMCS w Lublinie
7 listopada 2022, godzina 17.00
Oko człowieka zapewnia nam nie tylko ostre widzenie z dużą rozdzielczością, czy możliwość rozróżniania barw, ale również pozwala nam funkcjonować w niezwykle szerokim przedziale intensywności światła. Jest to możliwe dzięki aktywności różnych mechanizmów regulacyjnych. Jednym z nich jest zwężanie oraz rozszerzanie źrenicy w odpowiedzi na zmiany intensywności światła. Okazuje się, iż w oku człowieka funkcjonuje również inny mechanizm dynamicznie regulujący ilość światła docierającego do receptorów. Kluczową rolę w tym mechanizmie odgrywają barwniki obecne w siatkówce oka człowieka, w szczególności w jej centralnym obszarze zwanym plamką żółtą: luteina i zeaksantyna, tzw. barwniki ksantofilowe. Barwniki te pod wpływem światła zmieniają swoją orientację w siatkówce oka. Mechanizm ten został nazwany „molekularnymi żaluzjami”.
Fakt, iż zasadniczym elementem aktywnym tych „żaluzji” są cząsteczki luteiny oraz zeaksantyny, które nie są syntetyzowane w organizmie człowieka, wskazuje na konieczność uwzględnienia ich w diecie. Brak tych barwników w naszym menu („dieta niekolorowa”) jest jedną z przyczyn degeneracji plamki żółtej w siatkówce oka postępującą wraz z wiekiem (AMD, ang. Age-Related Macular Degeneration, tzw. starcze zwyrodnienie siatkówki).
Podczas wykładu opowiemy o żółtych bohaterach: luteinie i zeaksantynie i pokażemy jak naukowcy z Katedry Biofizyki, UMCS odkryli mechanizm „żaluzji molekularnych”.